FÖSTUDAGSHUGLEIÐINGAR UM FJÖLBREYTILEIKA

HUGLEIÐING VIKUNNAR: HÁTÍÐARHÖLD Á 19. JÚNÍ

Í gær fögnuðum við 110 ára afmæli kosningaréttar kvenna með alls konar uppákomum. Bríet Bjarnhéðinsdóttir var heiðruð í Hólavallakirkjugarði, gengið var um söguslóðir kvenna í Reykjavík, tímariti Kvenréttindafélagsins var fagnað og haldnir voru stórtónleikar í Hljómskálagarðinum. Fagnaðarlætin voru sérlega vegleg, af því þau blönduðust heilsárs hátíðarhöldum vegna 50 ára afmælis kvennafrídagsins 24. október 1975. Kvennaárið 2025 verður vonandi lengi í minnum haft og hver veit nema því verði fagnað í framtíðinni.

LJÚFSÁR FAGNAÐARLÆTI

Kosningarétturinn féll ekki af himnum ofan, heldur stóðu einstaklingar og grasrótarsamtök í ströngu svo áratugum skipti. Rétturinn sjálfur vannst í áföngum frá árinu 1882, þegar konur sem “áttu sig sjálfar” fengu að kjósa í sveitarstjórnum. Þó við fögnum árinu 1915 voru réttindin miðuð við konur yfir 40 ára og í raun var það ekki fyrr en árið 1920 sem konur og hjú fengu full réttindi á við karla frá 25 ára aldri. Saga kosningaréttarins (sem er auðvitað lengri og flóknari en þessi efnisgrein rúmar) er til marks um þá löngu og ströngu vegferð sem býr að baki öllum réttindum.

Fagnaðarlátunum í ár fylgir líka vitneskjan um hversu langt er í land á öllum sviðum samfélagsins. Við getum meira að segja deilt um kosningaréttinn sem við þó erum að fagna, enda ekkert endilega sanngjarnt að hann sé bundinn við ríkisborgararétt í þing- og forsetakosningum. Af hverju má fólk sem hér greiðir skatta ekki hafa neitt um það að segja hvernig þeim er ráðstafað? Og af hverju er kosningarétturinn bundinn við 18 ár? Af hverju er kjörgengi til forseta 35 ár?

Alvarlegri vandamál eru svo enn óleyst. Íslenska jafnréttisparadísin inniheldur kynbundið ofbeldi og einstaklings- og stofnanabunda mismunun gagnvart fötluðu fólki, fátæku fólki, trans fólki, hinsegin fólki, feitu fólki, fólki af erlendum uppruna og fullt af öðrum hópum fólks sem ekki falla undir hið viðtekna. Þessi vandamál voru hluti af öllum viðburðum gærdagsins. Þetta eru verkefnin sem bíða okkar og þar verður ekki slegið slöku við.

HÖLDUM ÁFRAM

Vilhelmína Lever lét reyna á hvort hún væri maður þegar hún kaus í fyrsta skipti árið 1863. Bríet Bjarnhéðinsdóttir mætti andúð feðraveldisins af kjarki og ósérhlífni. Hópar kvenna hafa stofnað kvenfélög, kvennaframboð, Hringinn, Hvíta bandið, Kvenréttindafélagið, Mæðrastyrksnefnd og öll hin samtökin sem hafa tryggt okkur þau réttindi, þjónustu og gæði sem við njótum í dag.

Við verðum að halda áfram. Við verðum að hafa kjark til að láta reyna á úreltar eða ósanngjarnar reglur, mæta bakslagi samtímans af kjarki og stofna öll þau samtök og hópa sem okkur dettur í hug til að þrýsta á um sjálfsagðar og löngu tímabærar réttarbætur í þágu kvenna, kvára og jaðarsetts fólks. Ekkert okkar breytir heiminum eitt, en við getum öll lagt okkar af mörkum.

Bestu kveðjur,

Sóley